Zbrodnie hitlerowskie na wsi polskiej w latach 1939-1945

Okupant wytwarzał w Polsce atmosferę wrogości, nienawiści, bezprawia - aby z jednej strony zastraszyć słabe jednostki, zmusić je do myślenia o własnej egzystencji, z drugiej - dla rozniecania dawnych i rozpalania nowych konfliktów między zamieszkującymi obszar II Rzeczypospolitej narodowościami. Polityka hitlerowska doprowadziła do rozkwitu nacjonalizmu ukraińskiego, który - z inspiracji niemieckiej - rozpoczął eksterminację ludności polskiej na wschodnich ziemiach II Rzeczypospolitej. Z rąk nacjonalistów ukraińskich straciło życie około 100 tyś. Polaków w dystrykcie galicyjskim i około 40 tyś. na Wołyniu 1 Polesiu. W większości była to ludność wiejska.
Największe straty biologiczne ponieśli mieszkańcy wsi wskutek tak zwanych akcji "oczyszczających". Ich najczęstszą formą były egzekucje i pacyfikacje, dokonywane na zasadzie odpowiedzialności zbiorowej.
Bilans strat narodu polskiego i mieszkańców wsi był szczególnie krwawy: ponad 10 tyś. wsi zostało dotkniętych różnymi formami represji, w około 900 wsiach hitlerowcy zamordowali od kilku do kilkuset mieszkańców. Ponad 440 wsi w Generalnym Gubernatorstwie i na Białostocczyźnie zostało spacyfikowanych, z tego połowa spalonych.
Łącznie zginęło w wyniku bezpośredniej eksterminacji 1,3 min mieszkańców wsi. Na 2 min 857,5 tyś. ogółem deportowanych do prac przymusowych w Rzeszy 2 min 300 tyś. to mieszkańcy wsi. Straty materialne, jakie poniosła Polska, w wyniku najazdu i okupacji hitlerowskiej w latach 1939-1945, obliczone zostały na ogromną sumę 537 milionów marek niemieckich.