Wiek dziecięcy

Wstęp
Wprowadzenie
„Normalnie" zachowujące się dziecko
Wrodzone czy wpojone?
Zaspokoić podstawowe potrzeby
Uczenie się samodzielne i zorientowane na społeczność
Dopasowanie i niedopasowanie
Najważniejsze pytania

I. Zróżnicowanie i indywidualność
Zróżnicowanie
Zróżnicowanie dzieci (różnice interindywidualne)
Zróżnicowanie przebiegu rozwoju
Zróżnicowanie w przypadku jednego dziecka(różnice intraindywtdualne)
Różnice między płciami
Zróżnicowanie wśród dorosłych
Różnice indywidualne jako ważna cecha człowieka
Zróżnicowanie a wychowanie
Najważniejsze w skrócie

Indywidualność
Postrzeganie samego siebie
Postrzeganie innych
Jednoczesne kształtowanie indywidualności i cech członka społeczeństwa
Najważniejsze w skrócie

II. Predyspozycje i wpływ środowiska
Predyspozycje
Struktury organiczne i funkcjonalne
Zróżnicowanie predyspozycji
- Rozmaity stopień występowania cech
- Dojrzewanie
- Zdolność przystosowania
- Dziedziczność
- Możliwości i ograniczenia
Najważniejsze w skrócie

Wpływ środowiska
Zaspokojenie podstawowych potrzeb
Umożliwienie zdobywania doświadczeń
Treści
Pozory
Najważniejsze w skrócie

Współdziałanie wyposażenia genetycznego i wpływów środowiskowych
Dziecko jest aktywne
Dziecko jest selektywne
Postępowanie zgodne z własną linią rozwoju
Autoregulacje
Odciążenie
Najważniejsze w skrócie

III. Podstawowe potrzeby i tworzenie więzi
Bezpieczeństwo i życzliwe zainteresowanie
Niekochane i zaniedbane
Dorośli też potrzebują poczucia bezpieczeństwa
Temat numer jeden
Układy scalone pelne emocji
Co to bezpieczeństwo, a co życzliwe zainteresowanie?
Obiekty przejściowe, małe ojczyzny i zwierzęta domowe
Tobiasz
Najważniejsze w sknicie

Tworzenie więzi
Cel tworzenia więzi
- Opieka nad potomstwem
- Przekazywanie umiejętności i wiedzy
- Formy tworzenia więzi
- Reakcja piętna
- Wrodzone schematy zachowań
- Tworzenie więzi poprzez budowanie wzajemnego zaufania
Rozmaita wyrazistość
Ograniczenie w czasie
Podstawa wychowania
Najważniejsze w skrócie

Rozwój więzi
Przywiązanie dziecka w wieku niemowlęcym
Przywiązanie dziecka w wieku poniemowlęcym i w okresie wczesnego dzieciństwa
Przywiązanie dziecka w okresie średniego dzieciństwa
Przywiązanie dziecka w okresie dojrzewania
Więzi rodzicielskie
Pouczające doświadczenia
Najważniejsze w skrócie

Obiekty przywiązania
Kim jest obiekt przywiązania?
Hierarchia obiektów przywiązania
Liczba obiektów przywiązania przypadających na dziecko
Liczba dzieci przypadających na obiekt przywiązania
Strata bliskich
Kto może być obiektem przywiązania?
Najważniejsze w skócie

IV. Rozwój i uczenie się
Inteligencja
Systemy symboliczne
- Mowa
- Przedstawienia graficzne
- Introspekcja, moralność i systemy prawne
- Kult zmarłych, powstawanie mitów, religia
- Technika i wiedza
Późne odkrycie ewolucji
Czy człowiek jest unikatem?
Funkcja symboliczna w rozwoju dziecka
Systemy symboliczne w wychowaniu i w szkole
Najważniejsze w skrócie

Kompetencje umysłowe
Kompetencje
- Kompetencja językowa
- Kompetencja logiczno-matematyczna
- Kompetencja figuralno-przestrzenna
- Kompetencja muzyczna
- Kompetencja motoryczno-kinestetyczna
- Kompetencja społeczna
- Inne kompetencje?
Cechy indywidualne
Rozwój całościowy
Najważniejsze w skrócie

Rozwój i uczenie się
Warunki podstawowe
Charakterystyczne cechy dziecięcego uczenia się
- Wrodzona ciekawość
- Uczenie się specyficzne dla rozwoju
- Ćwiczenie umiejętności
- Samostanowienie i samokontrola
Trzy formy uczenia się
- Uczenie się społeczne (przez naśladownictwo)
- Uczenie się zorientowane na przedmioty
- Uczenie się poprzez instruowanie
Zaufać dziecku
Najważniejsze w skrócie

V. Dopasowanie i niedopasowanie
Dobre samopoczucie i poczucie własnej wartości
Trzy główne składniki
- Poczucie bezpieczeństwa
- Życzliwe zainteresowanie l społeczna akceptacja
- Rozwój i osiągnięcia
Cechy indywidualne
Nie wszechmocny, ale niepowtarzalny
Najważniejsze w skrócie

Dopasowanie
„Czytać" dziecko
Postępowanie z dzieckiem
- Poczucie bezpieczeństwa
- Życzliwe zainteresowanie i społeczna akceptacja
- Rozwój i uczenie się
- Być wzorem
- Otoczenie odpowiednie dla dziecka
- Nauczanie
Kto decyduje?
Dawać szansę
Najważniejsze w skrócie

Koncepcja dopasowania pod lupą
Dwa style wychowania
Dojrzewanie czy trening?
Własna inicjatywa
Wzory do naśladowania
Usamodzielnianie się
Styl wychowania
Oszczędzać czas i siły
To nie przypadek
Najważniejsze w skrócie

Niedopasowanie
Rozwojowe skrajności
Niedostateczne dostosowanie otoczenia
Kombinacje niekorzystnych warunków otoczenia i rozwojowych skrajności
„Zdrowa miara" niedopasowania
Wyjaśnić niedopasowanie
Usunąć niedopasowanie
Rozwiązania indywidualne
Najważniejsze w skrócie

VI. Posłuszeństwo i samostanowienie
Posłuszeństwo
Obciążenie dziedziczne
Późniejsze oddziarywania
Koncepcja dopasowania i wychowanie autorytarne
Nieuniknione
Dlaczego dziecko jest posłuszne?
Najważniejsze w skrócie
Samostanowienie
Koncepcja dopasowania i wychowanie zorientowane na dziecko
Najważniejsze w skrócie

Dodatek
Słowniczek terminów specjalistycznych
Bibliografia
Wykaz ilustracji
Podziękowania