Horyzonty nihilizmu. Gombrowicz - Różewicz - Borowski
Michał Januszkiewicz
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | Wydawnictwo Naukowe UAM |
| Rok wyd.: | 2009 |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 384 s. |
| Wymiar: | 170x240 mm |
| EAN: | 9788323219590 |
| ISBN: | 978-83-2321-959-0 |
| Data: | 2001-02-05 |
Opis książki:
Przedmiotem studium literackiego Autor uczynił twórczość trzech wybitnych pisarzy: Gombrowicza, Borowskiego i Różewicza.
Książka prezentuje nowe ujęcie problematyki i nowy język w pisaniu o literaturze. Problem nihilizmu staje się bowiem okazją do skonstruowania opowieści o dylematach kultury nowoczesnej, w której świat staje się areną niejednoznaczności i zmienności. Człowiek nie jest już trwałą i stabilną istotą, lecz jawi się jako "niegotowy", zmuszony do nieustannego autodefiniowania. Podobnie dzieje się z wartościami, które tracą swą obiektywność i niezmienność. W takim świecie człowiek nie zaprzestaje jednak poszukiwania sensu. Żeby ów świat opisać, potrzeba nowych języków interpretacyjnych. Toteż rozlegają się w książce echa ważnych dla współczesnej humanistyki zwrotów: hermeneutycznego, lingwistycznego, etycznego etc.
Horizons of nihilism. Gombrowicz - Borowski - Różewicz This book is the first monograph dealing with the problems which are traditionally marginalised in the study of literature, but the study of which is more and more fashionable in the area of widely understood humanities. What the author means to do is to extract the problem of nihilism from the context of the common ways of using this notion, which is often identified with the destruction of culture and all values and with immorality, atheism and the like. Nihilism is not understood here as a world view, but as one of the central events in modern culture. To use Nietzsche`s language: nihilism is a normal state of modern culture. It signifies the loss of the metaphysical foundation. In this sense the problem of nihilism becomes an occasion to construct a story on the dilemmas of modernity in which the world becomes an arena of ambiguity and changeability. To describe this world we need new languages of interpretation. So it is not without a cause that in the book there are echoes of different turns: hermeneutic, linguistic, ethical, religious, anthropological or cultural, which are important for the contemporary humanities. Problems of nihilism are within a framework of literary studies and literature. In this work the main points of reference are the works of Witold Gombrowicz, Tadeusz Borowski and Tadeusz Rozewicz. Their works seem representative of the phenomenon of nihilism not only because the above mentioned writers are sometimes ,,accused" of nihilism. After all, nihilism is something more than the world view: it is rather a diagnosis, a literary expression of experiencing the world and modern culture, and it also significantly defines the character of modernity and shapes our experience of the world.
Książka "Horyzonty nihilizmu. Gombrowicz - Różewicz - Borowski" - Michał Januszkiewicz - oprawa miękka - Wydawnictwo Naukowe UAM. Książka posiada 384 stron i została wydana w 2009 r.
Spis treści:
1. Dlaczego nihilizm?
2. Gombrowicz, Borowski, Różewicz - w poszukiwaniu nowego języka
3. Nietzsche, Heidegger i Yattimo a problem nihilizmu europejskiego
CZĘŚĆ I. WOKÓŁ TEORII
Rozdział 1. Hermeneutyka i nihilizm - wokół myśli "słabej" Gianniego Yattimo
1.1. Yerwindung jako "zwinięcie" metafizyki
1.2. Hermeneutyka i nihilizm
1.3. Hermeneutyczna metafora zamieszkiwania
Rozdział 2. Literatura i nihilizm
2.1. Nihilizm literatury (?)
2.2. Nihilizm jako kategoria "metodologiczna" i interpretacyjna
2.3. Nihilizm w literaturze
Rozdział 3. W horyzoncie nowoczesności - antybohater jako pojecie antropologii literatury
3.1. Antybohater - wstępne problemy terminologiczne
3.2. Wobec dawnej tradycji literackiej
3.3. Antybohater - człowiek z Rosji
3.4. W stronę antropologii literatury
3.5. Uzasadnienie potrzeby terminu
CZĘŚĆ II. GOMBROWICZ
Rozdział 4. Pornografia - rzecz o nihilizmie
Rozdział 5. Między hermeneutyką a dekonstrukcją - o Kosmosie
5.1. Problemy z metafizyką
5.2. Twórczość i hermeneutyką przeciw poznaniu
Rozdział 6. Ślub - nowe stanowienie wartości?
6.1. Ku nowemu kościołowi i nowemu bogu
6.2. Problemy z podmiotowością
6.3. Sprawa języka
6.4. Zakończenie albo do Ślubu pytań ciąg dalszy
Rozdział 7. "Kółko w maszynie", "mucha w pajęczynie" - o człowieku funkcjonalnym
7.1. Dylemat techniki
7.2. Między szumiącymi drzewami a... ubikacją. Metafory świata
7.3. Między Berlinem a Paryżem... Metafor ciąg dalszy
7.4. Człowiek sfunkcjonalizowany
Rozdział 8. W sprawie moralności nihilistycznej - o problemie współczucia w Dzienniku v 8.1. Gombrowicz - personalista negatywny
8.2. , które wy-stawia i wystawione
8.3. W stronę współczucia (homo patiens)
CZĘŚĆ III. BOROWSKI
Rozdział 9. Borowski contra... Borowski
9.1. O nihilizmie Borowskiego raz jeszcze
9.2. Kultura jako kłamstwo
9.3. Przeciw metafizyce narodowej i ideologicznej albo dylematy Displaced Person
9.4. Racją życia życie samo - poza nihilizm?
9.5. Ukąszenie metafizyczne
Rozdział 10. Przeciw nihilizmowi? Tadeusz Borowski jako teoretyk literatury
10.1. W perspektywie interpretacji myśli Lukacsa
10.2. Borowski o nihilizmie w teorii literatury
10.3. Przeciw nihilizmowi? O marksistowskiej teorii kultury
CZĘŚĆ IV. RÓŻEWICZ
Rozdział 11. Różewicz - nihilista
11.1. Nihilista czy moralista? Krótka historia sporu
11.2. Poza spór
11.3. Nowa formuła nihilizmu
Rozdział 12. Wobec całości - zawsze fragment
12.1. Pojęcie całości
12.2. O "nową całość"
12.3. Poetyka i egzystencja - "to się złożyć nie może"
12.4. "Śmietniki są pełne życia"
Rozdział 13. Nic, czyli... wszystko
13.1. Nic czy... różNICość
13.2. "Nic" jako sprawa stylu - poziom poetyki
13.4. "Nic" - ontologia i aksjologia
13.5. "Nic" i "teologia" pustego miejsca po Bogu
13.6. "Nic" - negatywna afirmacja
13.7. "Nic" i prakseologia albo: o działaniu bez działania
Rozdział 14. Pożegnanie z metafizyką
14.1. Śmierć poezji
14.2. Krytyka "zasady pocztowej"
14.3. W stronę etyki postmetafizycznej
Rozdział 15. Poeta "słabej" wiary
15.1. Niepokój religijny
15.2. Problem wiary i hermeneutyka śladu
15.3. Powrót (do) wiary?
Zamiast zakończenia
Indeks nazwisk
Nota edytorska
Horizons of nihilism. Gombrowicz - Borowski - Różewicz (Summary)