W 2003 roku obchodzona jest osiemdziesiąta piąta rocznica odbudowy niepodległego Państwa Polskiego. Powrót Polski na mapę Europy był wydarzeniem o nieprzemijającym dla Polaków znaczeniu. Powstanie niepodległej Polski wywarło także duży wpływ na dzieje współczesnej Europy, zwłaszcza zaś na sytuację w Europie Środkowej i Środkowowschodniej. W tym regionie Polska zajęła kluczową pozycję nie tylko z racji położenia i wielkości terytorium, była bowiem ważnym przedmiotem ładu wersalskiego po pierwszej wojnie światowej. Polska jako sojusznik Francji od 1921 r. i Wielkiej Brytanii od 1939 r. współuczestniczyła w kształtowaniu "wielkiej europejskiej polityki". Z tych powodów odegrała istotną rolę w powstrzymaniu pochodu rewolucji bolszewickiej na zachód Europy oraz przeciwstawieniu się pokojowej ekspansji niemieckiego faszyzmu w Europie. Polska historiografia dotycząca odbudowy i pierwszych lat niepodległości jest bardzo obszerna i obejmuje wiele szczegółowych zagadnień. Niniejszy tom studiów przygotowano z zamiarem poszerzenia wiedzy o opisywanym okresie. Dominują w nim opracowania związane z regionem Polski Zachodniej i Północnej (Wielkopolska i Pomorze), pojedyncze teksty są poświęcone sytuacji ogólnopolskiej lub też innym regionom kraju. Zawsze dotykają problematyki dotychczas z różnych powodów dokładniej nie zbadanej. Prezentowany tom autorzy traktują jako udział toruńskiego środowiska historycznego w uczczeniu i upamiętnieniu rocznicy odbudowy Niepodległej Rzeczypospolitej.
Książka "Drogi do niepodległości. Ziemie polskie w dobie odbudowy Państwa Polskiego. Studia" - Zbigniew Karpus, Mieczysław Wojciechowski (red.) - oprawa miękka - Wydawnictwo Uniwersytet Mikołaja Kopernika. Książka posiada 303 stron i została wydana w 2003 r.
Spis treści:
Wstęp; W PRZEDEDNIU ODZYSKANIA NIEPODLEGŁOŚCI (DO LISTOPADA 1918 ROKU): Grażyna Gzella: "Wielkopolanin" - "pismo dla ludu" zaboru pruskiego a niepodległość Polski (l 848-1850); Roman Bäcker: Niepodległość a socjalizm. Koincydencja czy kontradykcja?; Mariusz Wołos: Związek Strzelecki w Paryżu przed pierwszą wojną światową; Grzegorz Górski: Akt 5 listopada w perspektywie historyczno-prawnej. WIELKOPOLSKA I POMORZE W OKRESIE WALKI O NIEPODLEGŁOŚĆ I GRANICE: Mieczysław Wojciechowski: Postawa polskich kół politycznych Wielkopolski wobec wydarzeń na ziemiach polskich i w Niemczech w latach 1918-1919 (w świetle poznańskiej prasy polskiej); Marek Chamot: Powstanie Wielkopolskie 1918-1919 i jego znaczenie dla niepodległości byłej dzielnicy pruskiej; Ryszard Sudziński: Miejsce Pomorza w koncepcjach podziału terytorialnego Drugiej Rzeczypospolitej; Waldemar Rezmer: Wpływ czynników polityczno-społecznych i wojskowych na dyslokację sił zbrojnych na obszarze DOK VIII w latach 1920-1939; Tomasz Chinciński: Związki kombatanckie w województwie pomorskim w okresie międzywojennym wobec obchodów rocznic odzyskania niepodległości; Zofia Waszkiewicz: Rola duchowieństwa katolickiego w procesie integracji Pomorza z Polską w latach 1919-1925; Elżbieta Alabrudzińska: Kościoły ewangelickie na Pomorzu wobec odzyskania niepodległości; Kazimierz Przybyszewski: Torunia zryw do wolności (1918-1920); Bolesław Sprengel: Straż Ludowa w Toruniu (1919-1920); Jan Bełkot: Integracja Pomorza z kulturą narodową po odzyskaniu niepodległości; Mirosław Golon: Obchody rocznic odzyskania niepodległości na Pomorzu od lat dwudziestych do dziewięćdziesiątych XX wieku. W ODRODZONEJ RZECZYPOSPOLITEJ: Henryk Nowicki: Kontrola administracji publicznej w Drugiej Rzeczypospolitej Polskiej (początki kształtowania się systemu kontroli); Aleksander Smoliński: Dzieje szwadronów wojewódzkich formowanych w końcu 1918 r. przez braci Wojciecha i Tadeusza Kossaków (listopad 1918: czerwiec 1919 r.); Jarosław Kłaczkow: Przyłączenie Śląska Cieszyńskiego do Polski po pierwszej wojnie światowej w świetle polskiej prasy ewangelickiej; Henryk Składanowski: Odzyskanie niepodległości przez Polskę w podręcznikach do nauki historii w okresie stalinowskim; Maria Składanowska: Odzyskanie niepodległości przez Polskę w podręcznikach do nauki historii w szkole podstawowej po przełomie 1989 roku; Wykaz użytych w książce ważniejszych skrótów; Indeks osób; Indeks geograficzny
