Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna
Lucio Russo
| Dane szczegółowe: | |
| Wydawca: | UNIVERSITAS |
| Oprawa: | miękka |
| Ilość stron: | 455 s. |
| Wymiar: | 165x240 mm |
| EAN: | 9798324204518 |
| ISBN: | 83-242-0451-2 |
| Data: | 2005-08-31 |
Opis książki:
Książka jest czymś na kształt sensacyjnego odkrycia archeologicznego w zakresie historii nauki. Głośna i tłumaczona na wiele języków sugeruje, że narodziny nowoczesnej nauki i metodologii naukowej, należy przesunąć wstecz o 2 tysiące lat i przyznać, że naukowcy XVII-wieczni tak naprawdę mozolnie odzyskiwali dorobek nauki hellenistycznej i w znacznym stopniu opierali się na pracach starożytnych uczonych greckich w dziedzinie astronomii, matematyki, medycyny i fizyki.
Wiemy od dawna, że teorie heliocentryczne tworzyli już starożytni Grecy, a sam Kopernik dokonał ich przeglądu i powoływał się na nie. Niemniej jednak to on został uznany za tego, który "wstrzymał Słońce, ruszył Ziemię”... Lucio Russo powołując się na zachowane źródła i pośrednie świadectwa znajdujące się w dziełach literackich udowadnia, że starożytni doszli do bardzo dokładnych, a czasem nawet bardziej precyzyjnych od kopernikowskich wyników... Choć nie ulega wątpliwości że Kopernik jest twórcą pierwszej naukowo udokumentowanej teorii heliocentrycznej, warto jednak dowiedzieć się że on też "stał na barkach olbrzymów”.
Podobnie rzecz się ma z Newtonem, ojcem nowoczesnej fizyki. Russo pokazuje, że zarówno aparat matematyczny teorii grawitacji (teoria krzywych stożkowych) jak i ilościowe sformułowanie hipotezy sił grawitacyjnych (prawo odwrotnych kwadratów) mają źródła w nauce helleńskiej. Z pracy Russo dowiemy się w jaki sposób Grecy argumentowali za kulistością Ziemi, że nieprzypadkowo słowo "gaz” pochodzi od greckiego "chaosu”, jak imponująco "nowoczesna” była anatomia i fizjologia człowieka stworzona przez Herofilosa...
Książka ta jednak to nie tylko próba przekazania palmy pierwszeństwa kulturze hellenistycznej w drodze rozwoju nauki, Russo uwydatnia tu również liczne pokrewieństwa między działalnością greckich, nowożytnych i współczesnych uczonych. Próbuje nakreślić szkic historii nauki począwszy od jej prawdziwych źródeł.
Praca ta zainteresuje tych, którzy chcą poszerzyć swą wiedzę na temat historii nauki, matematyki, fizyki, astronomii, medycyny i cywilizacji klasycznej i okaże się bardzo przydatna nauczycielom i wykładowcom powyższych przedmiotów.
O autorze:
Lucio Russo (ur. 1944 r.), w 1969 ukończył fizykę na uniwersytecie w Neapolu. Obecnie wykładowca uniwersytecki; zajmuje się zagadnieniami fizyki statystycznej oraz cyfrowym przetwarzaniem i interpretacją obrazów. Zaangażowany w reformę szkolnictwa we Włoszech.
Książka "Zapomniana rewolucja. Grecka myśl naukowa a nauka nowoczesna" - Lucio Russo - oprawa miękka - Wydawnictwo UNIVERSITAS.
Spis treści:
Wstęp
Podziękowania
1. Narodziny nauki
1.1. Wypieranie rewolucji naukowej
1.2. Hellenizm
1.3. Nauka
1.4. Czy w klasycznej Gracji istniała „nauka”?
1.5. Początki nauki hellenistycznej
2. Matematyka hellenistyczna
2.1. Wcześniejsze formy wiedzy matematycznej
2.2. Euklidesowa metoda hipotetyczno-dedukcyjna
2.3. Geometria a narzędzia rachunkowe
2.4. Matematyka nieciągłości a pojęcie nieskończoności
2.5. Matematyka continuum
2.6. Euklides i jego poprzednicy
2.7. Trygonometria i stereometria
3. Niektóre inne hellenistyczne teorie naukowe
3.1. Optyka, skenografia i katoptryka
3.2. Geodezja i geografia matematyczna
3.3. Mechanika
3.4. Hydrostatyka
3.5. Pneumatyka
3.6. Heliocentryzm Arystarcha a względność ruchu
3.7. Od świata zamkniętego do nieskończonego wszechświata
3.8. Astronomia Ptolemeusza
4. Technika o podstawach naukowych
4.1. Inżynieria mechaniczna
4.2. Oprzyrządowanie
4.3. Technika wojskowa
4.4. Techniki nawigacji
4.5. Inżynieria okrętowa. Latarnia morska
4.6. Inżynieria wodna i pneumatyczna
4.7. Naturalne źródła energii
4.8. Maszyna a Antycytery
4.9. Rola Herona
4.10. Technika zapomniana
5. Nauki medyczne i inne nauki empiryczne
5.1. Narodziny anatomii i fizjologii
5.2. Relacje między medycyną a nauką ścisłą
5.3. Nazewnictwo anatomiczne a prasa śrubowa
5.4. Metoda naukowa w medycynie
5.5. Rozwój i koniec medycyny naukowe
5.6. Botanika i zoologia
5.7. Chemia
6. Hellenistyczna metoda naukowa
6.1. Pochodzenie dowodu naukowego
6.2. Postulaty albo hipotezy
6.3. Fainomena sozein („ocalić to, co się pojawia”)
6.4. Definicje, terminy naukowe i obiekty teoretyczne
6.5. Nauka (episte’me) i technika (techne)
6.6. Wybór hipotez. „Matematyka” i „fizyka”
6.7. Nauka hellenistyczna a metoda doświadczalna
6.8. Nauka a przekaz ustny
6.9. Źródła niektórych komunałów o „nauce starożytnej”.
7. Niektóre inne aspekty rewolucji naukowej
7.1. Urbanistyka
7.2. Świadoma i nieświadoma ewolucja kulturalna
7.3. Teoria snów
7.4. Logika zdań
7.5. Studia filologiczne i językoznawcze
7.6. Nauka, sztuki przedstawiające, literatura i muzyka
8. Schyłek i koniec nauki
8.1. Kryzys nauki hellenistycznej
8.2. Rzymianie, nauka i technika naukowa
8.3. Koniec nauki starożytnej
9. Nauka, technika i gospodarka
9.1. Podejście modernistyczne i prymitywistyczne
9.2. Władza, nauka i technika
9.3. Wzrost ekonomiczny a innowacje w rolnictwie
9.4. Technika i wytwórczość nierolnicza
9.5. Rola miast w świecie antycznym
9.6. Charakter gospodarki starożytnej
9.7. Starożytna nauka a wytwórczość
10. Nauka utracona
10.1. Optyka utracona
10.2. Dokonany przez Eratostenesa pomiar południka
10.3. Determinizm, przypadek i atomy
10.4. Kombinatoryka a logika
10.5. Ptolemeusz i astronomia hellenistyczna
10.6. Księżyc, proca i Hipparch
10.7. Urywek z Seneki
10.8. Promienie ciemności i promienie trójkątne
10.9. Idea grawitacji po Arystotelesie
10.10. Pływy
10.11. Kształ Ziemi – proca czy elipsoida?
10.12. Seleukos z Babilonii i dowód heliocentryzmu
10.13. Precesja, komety itp.
10.14. Ptolemeusz i Teon ze Smyrny
10.15. Pierwsze definicje Elementów Euklidesa
11. Mozolne odzyskiwanie
11.1. „Renesansy”
11.2. Odrodzenie
11.3. Ponowne odkrycie optyki w Europie
11.4. Daleki uczeń Archimedesa
11.5. Dwaj naukowcy nowocześni – Kepler i Kartezjusz
11.6. Pływy, grawitacja i ruchy Ziemi
11.7. Filozofia naturalna Newtona
11.8. Rozłam między „matematyką” i „fizyką”
11.9. Nauka starożytna a nauka nowożytna
11.10. Wyparcie nauki starożytnej
11.11. Odzyskanie (i kryzys) metody naukowej
Zakończenie
Dodatek
Założenia wstępne Archimedesa
Lematy dowiedzione przez Archimedesa