Cywilizacja Przekroju. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym

Opis książki:

Justyna Jaworska - adiunkt w Instytucie Kultury Polskiej na Wydziale Polonistyki Uniwersytetu Warszawskiego, interesuje się dziejami prasy ilustrowanej, obyczaju, kultury popularnej i konsumeryzmu. Prowadzi zajęcia z historii kultury ujętej z perspektywy obrazu. Publikowała przede wszystkim w "Lampie" i w "Dialogu", gdzie obecnie redaguje dział dramaturgii polskiej. Jest współautorką leksykonu "Obyczaje w Polsce. Wiek XX w krótkich hasłach" (2008).

Książka "Cywilizacja. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym" tropi powojenne przemiany wybranych polskich norm, gustów i wyobrażeń, utrwalanych przez popularny tygodnik "Przekrój". Pismo Mariana Eilego z jednej strony dokumentowało obyczaje, z drugiej zaś proponowało własny ich model: styl życia i myślenia, mody i snobizmy. Autorka zastanawia się, czym była taka propozycja w socjalistycznej Polsce i jak należałoby ją odczytywać wobec liberalizmu, formacji mieszczańskiej, obowiązującej doktryny, wreszcie wobec umasowienia kultury, a szczególnie homogenizacji awangardy.

*
Tak zwana cywilizacja "Przekroju" była dość niezwykłym zjawiskiem na tle kultury socjalistycznej Polski: dawała jej jakieś minimum oddechu i otwarcia na świat, a przede wszystkim dostarczała zbawiennego dystansu wobec tego wszystkiego, co komunistyczna propaganda traktowała z nudą i śmiertelną powagą. Co więcej, "Przekrój" oferował swym czytelnikom coś w rodzaju ekskluzywności, tworzył swoisty "salon" dla wtajemniczonych, którzy uczyli się obowiązujących w nim kodów [...].
z recenzji Jerzego Jarzębskiego

Autorka pisze o wielu różnych smakach i smaczkach słynnego tygodnika (np. moda, alkohol, kuchnia, rozmaitości) w sposób nieomal "przekrojowy" - to znaczy z pomysłem na ujęcie, z wyczuciem szczegółu oraz umiejętną kontekstualizacją tego szczegółu. Trzeba podkreślić, że umie czytać źródła - detalicznie, starannie i analitycznie oraz je interpretować: krzyżowo i wieloaspektowo. Twór taki jak "Przekrój" tego wymaga, ponieważ przemawia tyleż tekstem werbalnym, co kształtem wizualnym.
z recenzji Andrzeja Mencwela

Ciekawe i ważne dla polskiej kultury czasopismo trafiło na dobrego i rzetelnego badacza. Co się bynajmniej za często nie zdarza.
z recenzji Andrzeja Paczkowskiego

Książka "Cywilizacja Przekroju. Misja obyczajowa w magazynie ilustrowanym" - Justyna Jaworska - oprawa miękka - Wydawnictwo Wydawnictwa Uniwersytetu Warszawskiego. Książka posiada 304 stron i została wydana w 2008 r.