Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji
Piotr Tadeusz Kwiatkowski

Dane szczegółowe: | |
Wydawca: | Scholar |
Format: | |
Ilość stron: | 470 s. |
Zabezpieczenie: | plik z zabezpieczeniem watermark |
EAN: | 9788373831926 |
Data: | 2025-04-29 |
Opis e-booka:
Socjologowie polscy już od początku lat sześćdziesiątych XX wieku systematycznie podejmowali temat „żywej historii” – oddziaływania przeszłości na żyjące pokolenia. W ostatnich dekadach tematyka ta zyskała na znaczeniu, a w wielu krajach toczą się poważne, a często trudne i bolesne dyskusje o różnych sposobach reprezentowania zbiorowego doświadczenia. Prace przygotowane w ramach projektu badawczego „Współczesne społeczeństwo polskie wobec przeszłości” wnoszą do socjologicznej debaty propozycje teoretycznego ujęcia pamięci zbiorowej, podsumowania badań dawniejszych, nowe ustalenia empiryczne oraz wynikające z nich pytania i hipotezy.
Książka Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji prezentuje przemiany postaw Polaków wobec przeszłości obserwowane od końca PRL do 2004 roku, gdy Polska weszła do Unii .Europejskiej, a w życiu publicznym krystalizowała się idea budowy IV RP. Autor, socjolog, pracownik Instytutu Socjologii Uniwersytetu Warszawskiego (1980–1995), CBOS (1985–1991), a od 1991 Instytutu Badania Opinii i Rynku Pentor Research International, analizuje „potoczną” pamięć zbiorową – postrzeganie i doświadczanie przeszłości przez „przeciętnych ludzi” niezajmujących się zawodowo historią. W swojej pracy wykorzystuje różnorodne materiały: badania socjologiczne, sondaże opinii publicznej, publikacje prasowe i wiele innych źródeł. W pierwszych rozdziałach skupia się na funkcjonowaniu pamięci zbiorowej w życiu codziennym. Pisze o tradycji rodzinnej, „utowarowieniu” przeszłości postępującym wraz z rozwojem gospodarki rynkowej oraz o ruchu rekonstrukcji historycznych – nowego typu działaniach społecznych zorientowanych na odtwarzanie wybranych fragmentów dziejów. Dalsze rozdziały dotyczą przemian kanonu tradycji narodowej, a także tematów, które po roku 1989 budziły wiele dyskusji i wywoływały silne emocje – postrzegania i oceny PRL oraz funkcjonowania w pamięci Polaków stanu wojennego wprowadzonego 13 grudnia 1981 roku.
Ta książka to rozważny głos w polskiej debacie o polityce historycznej. Wnosi też wiele do rozumienia procesów kształtowania się tożsamości zbiorowych.
E-book „Pamięć zbiorowa społeczeństwa polskiego w okresie transformacji” - Wydawca: Scholar.
Spis treści:
„Żywa historia” w klasycznych pracach polskich socjologów 9
Koniec XX wieku: ożywienie dyskusji na temat pamięci zbiorowej 13
Założenia teoretyczne badań nad pamięcią zbiorową 15
Pamięć zbiorowa a historia 24
Historia a pamięć: stanowisko tradycyjne i koncepcje ponowoczesne 33
Problematyka empirycznych bada nad pamięcią zbiorową 40
Tematyka książki 48
Bibliografia 54
Rozdział 1 . Komercjalizacja przeszłości w okresie transformacji 64
Przeszłość jako wartość rynkowa w epoce fascynacji nowością 64
Tradycyjne produkty spożywcze 72
Przeszłość a kształtowanie przestrzeni ludzkiej egzystencji 87
Podsumowanie: produkty tradycyjne a indywidualne doświadczenie przeszłości 99
Rynek antykwaryczny 102
Bibliografia 104
Rozdział 2 . Rekonstrukcje historyczne jako sposób doświadczania przeszłości 110
Czym są rekonstrukcje historyczne? 110
Grupy rekonstrukcji średniowiecznych 116
Grupy rekonstrukcji końca XVII i początku XIX wieku Szwadrony kawalerii II Rzeczypospolitej 136
Grupy rekonstrukcji XX wieku 147
Imprezy, czyli rekonstrukcja w działaniu 157
Podsumowanie: rekonstrukcje historyczne jako sposób przeżywania przeszłości 167
Bibliografia 179
Rozdział 3 . Losy rodziny a pamięć zbiorowa 186
Rodzina jako środowisko dyskursu o przeszłości 186
Prywatne wspomnienia o „wielkiej historii” 188
Pamięć o dziejach rodziny 194
Instytucje rodzinnej pamięci 198
Losy rodziny a społeczna niepamięć 211
Bibliografia 217
Rozdział 4 . Przemiany pamięci narodowej społeczeństwa polskiego 220
Uczestnictwo w narodowej pamięci 221
Postaci, z których Polacy mogą być dumni 239
Wydarzenia z przeszłości jako powód do dumy 262
Przeszłość narodowa jako źródło wartości ważnych w teraźniejszości 279
Kalendarz rocznic i narodowa domena symboliczna 283
Przeszłość jako powód do wstydu 291
Podsumowanie: przemiany kanonu pamięci 304
Bibliografia 308
Rozdział 5 . PRL w pamięci społeczeństwa polskiego 312
Spór o PRL w życiu publicznym 312
Ewolucja ocen Polski Ludowej 319
Społeczne zróżnicowanie postaw 324
Kontekst międzynarodowy 328
Oceny wydarzeń i zjawisk z czasów PRL 331
PRL a kanon narodowej tradycji 348
Bibliografia 349
Rozdział 6 . Stan wojenny: doświadczenie i pamięć 355
Wprowadzenie 355
Doświadczenie: stan wojenny w badaniach z lat osiemdziesiątych 357
Pamięć: polska opinia publiczna wobec stanu wojennego po roku 1990 410
Bibliografia 431
Zakończenie . Czy lata III Rzeczypospolitej były „czasem pamięci”? 440
The Collective Memory of Polish Society During the Period of Transformation – Summary (przekł. Jonathan Weber) 454
Indeks nazwisk 463