pokaz koszyk
rozwiń menu
tylko:  
książka:

Znak. Miesięcznik 619/2006. Bóg ukryty w literaturze polskiej

Dane szczegółowe:
Producent: ZNAK
Oprawa: miękka
Ilość stron: 204 s.
ISSN: 0044-488X
Data: 2006-12-07
Cena wydawcy: 17.60 złpozycja niedostępna

Opis książki:

Jaki obraz Boga wyłania się z kart współczesnej literatury polskiej? Czy tematyka religijna jest dla pisarzy ciągle ważna? Takie pytania postawiliśmy naszym autorom – okazało się, że bodaj najciekawsze teksty mówią o Bogu ukrytym, o paradoksach wiary i pewności.
To jeden z powodów, dla których zostali wyróżnieni w numerze Tadeusz Różewicz i Witold Gombrowicz. Artykuły pióra Michała Januszkiewicza i Łukasza Tischnera pokazują ich jako patronów religijnego wątpienia i ateizmu. Aleksander Fiut w swoim tekście o współczesnej polskiej prozie apeluje, by pisarze porzucili stereotypy i w tekstach o Bogu oraz religii odważyli się skonfrontować z "miazgą” rzeczywistości. Polecamy również tekst Wojcieha Ligęzy o polskiej poezji oraz wspaniały esej Northropa Frye’a o poecie-wizjonerze Williamie Blake’u.
W dyskusję na temat relacji między nauką a religią wpisuje się w nowym "Znaku” tekst pt. Spór o ewolucję autorstwa Andrzeja Paszewskiego. Drukujemy także dwugłos Barbary Skargi i Tadeusza Gadacza z warszawskiej konferencji poświęconej Emmaneulowi Lévinasowi, która odbyła się w listopadzie.
Całość uzupełniają stałe felietony Haliny Bortnowskiej i Jerzego Surdykowskiego, recenzje i omówienia, a także rubryka młodych "Rok 1984” (poświęcona "magicznym spotkaniom”).
FRAGMENT:
Literatura a religia (fragment)
Michał Masłowski
Związki literatury z religią są tak liczne i fundamentalne, że właściwie niemożliwe do ogarnięcia. Czyż Biblia nie znaczy "Pismo”, co jest synonimem literatury - Czyż Syn Człowieczy nie jest nazwany Słowem wcielonym – Verbum po łacinie, Logos po grecku, a to oznacza albo słowo, albo wręcz "dyskurs”. Czyli w szerokim znaczeniu literaturę. Nasza religia objawia się przede wszystkim przez słowo performatywne, działające, a wszelka twórczość literacka, nawet najbardziej czarna, pesymistyczna – ma swój jawny czy ukryty wymiar religijny, jak to podkreślał Jan Paweł II w Liście do artystów. Tak jest we wszystkich religiach księgi: w judaizmie, chrześcijaństwie, islamie. Ale także w dużym stopniu i w innych : w hinduizmie, w buddyzmie, w taoizmie, a również i w politeizmie greckim – wszak epopeje Homera kodyfikowały wierzenia epoki, i z nich to czerpali tematy wielcy tragicy złotego wieku Aten. Mimo wagi zagadnienia, Świętymi Księgami nie będziemy się tu jednak zajmować.
Następna trudność: wszelka kultura, zgodnie z aktualnym stanem wiedzy, jest więcej czy mniej jawną "wielką narracją”, odwołującą się do wierzeń religijnych. Czyli w pewnej mierze temat nasz obejmuje całe kulturoznastwo. Paul Ricśur rozróżnia cztery typy mitów: (1) mity początku, (2) historii świętej, (3) eschatologiczne (profetyczne) i (4) heroiczne. Jeśli się zastanowić, obejmuje to całość tematyki egzystencjalnej i kosmologicznej, czyli prawie całą tematykę literacką. Tyle że nie zawsze pojawiają się w niej "przeżycia metafizyczne”, jak powiedziałby Witkacy. Można więc prowizorycznie uznać, że nie tematyka ani nawet motywy biblijne czy zgodność z nauką Kościoła(ów) się liczy, a pragnienie, zrealizowane lub nie, kontaktu z Absolutem. Nie sacrum przeciwstwiane profanum (rozróżnienie pogańskie, gdyż w momencie śmierci Jezusa zasłona w świątyni została rozdarta), ale żywy kontakt z osobowym Bogiem, pragnienie tego kontaktu bądź przeżywanie jedności świata. Wtedy kryteria formalne są kruche i niepewne. Niemniej taka właśnie postawa jest najbliższa współczesności. Czyż nie rozróżnia się dzisiaj religii jako społecznego zespołu wyobrażeń i technik ciała, instytucjonalnie zorganizowanego, od wiary, czyli indywidualnej, spersonalizowanej ich asymilacji - Interesuje nas tutaj wiara, czyli religia żywa. Tak, ale wtedy zatrzeć się może rozróżnienie między religią instytucjonalnie głoszoną a tzw. religią prywatną, czyli zespołem wierzeń dobranych przez jakąś jednostkę według jej przeżyć lub widzi-mi-się. Literatura współczesna zbliża się często do tak pojętej religijności, i trzeba to wziąć pod uwagę.
Więcej na łamach grudniowego "Znaku”.
Wszyscy prenumeratorzy miesięcznika otrzymają w grudniu prezent na CD: wybór najważniejszych tekstów o tomizmie drukowanych w "Znaku” od 1946 r.

Książka "Znak. Miesięcznik 619/2006. Bóg ukryty w literaturze polskiej" - oprawa miękka - Wydawnictwo ZNAK.

Spis treści:

4. Od redakcji DIAGNOZY 5. „Ja panu nie przeszkadzałem” – czyli o języku polityków Jakub Pstrąg TEMAT MIESIĄCA 11. Literatura a religia
Michał Masłowski
17. Pejzaż z katastrofą w tle
Aleksander Fiut
34. Bezimienny, niewidzialny, milczący. O kilku wizerunkach Boga w polskiej poezji współczesnej
Wojciech Ligęza
48. Tadeusz Różewicz – poeta „słabej” wiary
Michał Januszkiewicz
59. Gomrowicz na Golgocie
Łukasz Tischner
76. Biblia Blake’a
Northrop Frye; tłum. Magda Heydel
97. Inspiracje

TEMATY I REFLEKSJE
DWUGŁOS O LÉVINASIE
98. Lévinas i Grecy
Barbara Skarga
107. Fenomenologia życia Emmanuela Lévinasa
Tadeusz Gadacz
117. Spór o ewolucję
Andrzej Paszewski
WOŁANIE O SENS
129. Pycha
Jerzy Surdykowski
MIEJSCA I OSOBY DRAMATU
137. Morawy
Dorota Zańko
O RÓŻNYCH GODZINACH
142. * * *
Halina Bortnowska

ZDARZENIA – KSIĄŻKI – LUDZIE
151. Zbawienie jako utrata
Łukasz Tischner
158. Powołał go Pan na bunt…
Anna Głąb
163. W poszukiwaniu doskonałego smaku
Ewa Rzanna
169. Wokół teorii państwa
Damian Leszczyński
SPOŁECZEŃSTWO NIEOBOJĘTNYCH
180. Effatha
Tomasz Ponikło
188. REKOMENDACJE
RUBRYKA MŁODYCH „ROK 1984”
193. Próba mikrofonu
194. Szufladki pamięci
Anna Zalenko
196. Między. Przestrzeń własna w spotkaniu
Szczepan Grzybowski
200. Kontakt bezpośredni
Krzysztof Wiśniewski
205. Clubbing z Gustawem Courbet
Michał Godzic