Speer. Biografia

Opis książki:

Człowiek, który w wieku zaledwie trzydziestu lat został de facto naczelnym architektem Trzeciej Rzeszy, zbudował nową Kancelarię Rzeszy i stworzył monstrualne projekty "stolicy świata - Germanii". Był jedyną postacią w czołówce przywódców narodowego socjalizmu, z którą Hitlera łączyły stosunki nie tylko urzędowe. Czy był tylko oportunistą Czy rzeczywiście, jak niezmiennie twierdził po wojnie, w ogóle nie wiedział o eksterminacji Żydów W swojej książce Joachim Fest próbuje rozwiązać zagadkę Speera. Niewiele z postaci z czołówki przywódców narodowego socjalizmu pozostaje do tego stopnia zagadką jak Albert Speer. W Trzeciej Rzeszy zrobił zawrotną karierę. Urodzony w 1905 roku, w wieku zaledwie trzydziestu lat został de facto naczelnym architektem Niemiec, zbudował nową Kancelarię Rzeszy, wymyślił "katedry świetlne" i stworzył monumentalne projekty - opracował między innymi owe gigantyczne koncepcje, które miały przekształcić Berlin w "stolicę świata - Germanię". W 1942 roku Hitler mianował go ministrem zbrojeń - to dzięki niemu niemiecki przemysł zbrojeniowy zwielokrotnił swą produkcję. Przy tym wszystkim określał siebie do końca jako człowieka "apolitycznego", co więcej, a w kręgu ściślejszej świty Hitlera rzeczywiście zawsze uchodził za outsidera. Był człowiekiem pełnym sprzeczności: od jesieni 1943 roku uważał, że wojna jest przegrana, mimo to nie szczędził starań i dostarczał wszystkiego, by można było ją kontynuować, nienawiść Hitlera do Żydów nazywał "dziwactwem", nigdy jednak nie dał wyrazu swemu oburzeniu ani nie protestował przeciwko masowym zagładom. Wszędzie wokół siebie dostrzegał korupcję i egoizm rządzących, ale osobiście, mimo całej żądzy władzy, w zasadzie prawie im nie uległ. Może właśnie dlatego spiskowcy 20 lipca umieścili jego nazwisko na liście ministrów nowego gabinetu. A jednak brytyjski historyk Hugh R. Trevor-Roper nazwał go "prawdziwym zbrodniarzem nazistowskich Niemiec".

W prezentowanej biografii Joachim Fest stara się przybliżyć do rozwiązania tych i wielu innych zagadek związanych z postacią Speera. W jego biografii dostrzega w także reprezentanta pewnej, szeroko wówczas rozpowszechnionej postawy wobec polityki Hitlera. Dzięki takiemu ujęciu wnioski z kolei życia Speer, prowadzą do próby odpowiedzi na pytanie, które do dzisiaj pozostaje niewyjaśnione: jak to się stało, że w 1933 roku doszło w Niemczech do owego głębokiego pęknięcia moralnego, które pozwoliło im zapomnieć o wszelkich normach i tradycji, a w konsekwencji i zepchnęło kraj w odmęty barbarzyństwa i zbrodni.

Joachim Fest urodzony w 1926 roku w Berlinie, jest publicystą i historykiem. Od 1963 był redaktorem naczelnym rozgłośni Norddeutscher Rundfunk, a w latach 1973-1993 wydawcą gazety "Frankfurter Allgemeine Zeitung". W 1963 ukazało się Oblicze Trzeciej Rzeszy (1963), w 1973 Hitler. Eine Biografie (1973) i w 1994 Staatsstreich. Der lange Weg zum 20. Juli (1994).i in.. Laureat licznych nagród. "Czytelnikowi tej książki winien jestem kilka wyjaśnień. Podczas pracy nad Wspomnieniami i Dziennikami ze Spandau Speer poprosił swojego wydawcę Wolfa Jobsta Siedlera o polecenie kogoś, kto nadałby ostateczny kształt obu publikacjom. Oczekiwał historycznych konsultacji i pomocy w kwestiach redakcyjnych. Przede wszystkim jednak chodziło mu o to, by ów doradca zwracał mu uwagę na opuszczenia czy też zbyt pobieżnie potraktowane w tekście fragmenty biografii, które mogłyby interesować ewentualnego czytelnika. Spełniając tę prośbę, Siedler zwrócił się do mnie pod koniec 1966 roku, a ponieważ właśnie rozpocząłem prace wstępne nad biografią Hitlera, która ostatecznie ukazała się w 1973 roku, propozycja wydała mi się zarówno interesująca, jak i korzystna dla mojego własnego zamierzenia. Zacząłem więc pracować ze Speerem, wszystkie problemy omawialiśmy podczas wielu kilkudniowych sesji, w których najczęściej brał udział także Siedler. Wieczorami sporządzałem zapiski, początkowo dorywczo, z biegiem czasu coraz bardziej regularnie. Ze względu na wyjątkowość tego świadka epoki wkrótce zacząłem utrwalać wszystko, co warte zapamiętania, bez względu na to, czy owe notatki mogły mi się przydać w mojej pracy czy też nie. Zachowałem ten nawyk także po opublikowaniu biografii Hitlera; czasem odnotowywałem również reakcje Speera na recepcję jego książek. Wszędzie tam, gdzie na poprzednich stronach mowa jest o "notatce aut.", idzie właśnie o te zapiski. Trzeba tu jednak zaznaczyć, że nie są to dosłowne cytaty lecz podsumowujące protokoły z pamięci, które oczywiście w miarę możności starają się zachować dykcję Speera. Siłą rzeczy dotyczą głównie najbardziej dramatycznych wydarzeń w życiu Speera i bardzo rzadko odnoszą się do lat trzydziestych, okresu śmiałych projektów architektonicznych czy też lat dojrzewania. Gdybym już wówczas nosił się z zamiarem napisania tej biografii, z pewnością zadałbym Speerowi wiele innych pytań, koncentrując się bardziej na sprzecznościach jego osobowości i kierujących nim motywach, w których wyjaśnianiu ostatecznie pod koniec życia rozpaczliwie się zaplątał. Niemniej jednak uzyskane informacje w dość istotnym stopniu ułatwiają zrozumienie tego problemu. Za wielokrotnie okazywaną mi pomoc zobowiązany jestem monachijskiemu Instytutowi Historii Współczesnej [Institut für Zeitgeschichte], szczególnie jego dyrektorowi profesorowi Horstowi Möllerowi, oraz współpracownikom Archiwum Federalnego w Koblencji, przede wszystkim panu Gregorowi Picro. Wdzięczny jestem ponadto panu Friedrichowi Woltersowi, który chętnie zezwolił mi na wgląd w spuściznę swojego ojca, Rudolfa Woltersa, Albertowi Speerowi jun. za liczne wskazówki, jak również panu Tete Böttgerowi, zwłaszcza za wiele niepublikowanych jeszcze fotografii ze spuścizny Waltera Hewela. Profesor Hagen Schulze (Berlin/Cambridge) był tak uprzejmy, że zgodził się przeczytać manuskrypt i udzielił mi cennych wskazówek. Poza tym gorące, a czasem najserdeczniejsze podziękowania winien jestem wielu osobom. Ci, których mam na myśli, doskonale o tym wiedzą."

Książka "Speer. Biografia" - Joachim Fest - oprawa miękka - Wydawnictwo UNIVERSITAS.