Iluzja przekładu nr 41. Przekładoznawstwo w ujęciu konstruktywnym. Seria: Studia o przekładzie

Wstęp

Rozdział I

Definicje

1. Przekładoznawstwo, tłumaczenie, ekwiwalencja,

tłumaczenie prototypowe

2. Poddziedziny i nurty przekładoznawstwa

Rozdział II

PROCES TŁUMACZENIA

1. Komunikacja monolingwalna a tłumaczenie

2. Techniki, strategie, procedury

Rozdział III

Elementy kulturowe w przekładzie

1. Zakres pojęcia „elementy kulturowe”

2. Techniki tłumaczenia elementów kulturowych

1) Transfer

a) Transfer w postaci czystej

b) Transfer z modyfikacją adaptacyjną

2) Tłumaczenie syntagmatyczne (z objaśnieniem lub bez)

3) Ekwiwalent opisowy

4) Eksplicytacja

5) Ekwiwalent uznany

6) Ekwiwalent funkcjonalny (czyli zamiennik kulturowy)

a) Z kultury docelowej

b) Z kultury wyjściowej

c) Z kultury trzeciej

7) Hiperonim

8) Hiponim

9) Opuszczenie

3. Przykłady zastosowania technik

Rozdział IV

Nazwy własne w tłumaczeniach

1. Charakterystyka nazw własnych

2. Rodzaje nazw własnych

Antroponimy

Toponimy

Zoonimy

Fitonimy

Chrematonimy

Ideonimy

3. Funkcje nazw własnych w literaturze pięknej

4. Tłumaczenie nazw własnych

5. Przykłady tłumaczeń

Literatura fantastyczna

Literatura dziecięca i młodzieżowa

„Literatura dla dorosłych”

6. Techniki tłumaczenia

ROZDZIAŁ V

TYTUŁY UTWOR ÓW LITERACKIC H W PRZEKŁADZIE

1. Funkcje tytułów

2. Tłumaczenie tytułów

ROZDZIAŁ VI

TŁUMACZENIE ALUZJI JĘZYKOWYCH

1. Transfer

2. Transfer z objaśnieniem

3. Transkrypcja

4. Transkrypcja z objaśnieniem

5. Neutralizacja

6. Neutralizacja z komentarzem od tłumacza

a) komentarz w tekście

b) komentarz w paratekście

7. Ekwiwalent funkcjonalny

8. Stylizacja

a) stylizacja podstandardowa

b) stylizacja wiejska (stylizacja na dialekt wiejski)

c) stylizacja miejska (stylizacja na gwarę miejską)

d) stylizacja kolokwialna

e) stylizacja slangowa

f) stylizacja archaiczna

9. Relatywizacja

10. Opuszczenie

ROZDZIAŁ VII

TŁUMACZENIE IDIOMÓW

Technika 1:

Zastąpienie idiomu języka wyjściowego podobnym idiomem

języka docelowego

Technika 2:

Zastąpienie idiomu języka wyjściowego idiomem języka

docelowego o podobnej funkcji lecz innej metaforyce

Technika 3:

Zastąpienie idiomu wyrazem/wyrażeniem nieidiomatycznym

Technika 4:

Tłumaczenie syntagmatyczne

Technika 5:

Zastąpienie idiomu języka wyjściowego „nowym idiomem”

języka docelowego

Technika 6:

Opuszczenie

Rozdział VIII

PŁEĆ I RODZAJ GRAMATYCZNY W PRZEKŁADZIE

ROZDZIAŁ IX

BŁĘDY TŁUMACZENIOWE

1. Celowość badań nad błędami tłumaczeniowymi

2. Klasyfikacja błędów

A. Błędy interpretacji

1) „Ekwiwalenty słownikowe” lub „rozpowszechnione”

2) Faux amis

3) Pomylenie dwóch wyrazów (zwrotów) języka wyjściowego

4) Mylna interpretacja znaczenia jednostki leksykalnej języka

wyjściowego

5) Kalki

6) Złe odczytanie struktury języka wyjściowego (na przykład

składni zdania wyjściowego)

7) Nierozpoznanie elementu kultury wyjściowej

(w tym nieodczytanie aluzji erudycyjnej)

8) Błędy wynikające z braku wiedzy ogólnej i specjalistycznej

9) Zła interpretacja sceny/scenariusza

B. Błędy realizacji

1) Błędy języka docelowego

2) Wybór niewłaściwego ekwiwalentu

3) Nieuzasadnione udomowienie

a) niewiarygodne ekwiwalenty funkcjonalne

b) zastępowanie obcych nazw własnych swojskimi

c) zastępowanie obcych nazw własnych apelatywami

4) Nieuzasadniona egzotyzacja

a) niepotrzebne transfery

b) obce miary i wagi, czyli mało znane ekwiwalenty uznane

5) „Niedotłumaczenie”

a) stosowanie nieuzasadnionych hiperonimów

b) stosowanie nieuzasadnionych opuszczeń

c) neutralizacja nacechowania językowego

d) brak potrzebnych objaśnień (np. przypisów)

6) „Nadtłumaczenie”

a) stosowanie nieuzasadnionych dodatków

b) stosowanie (zbędnych) podwójnych wersji

tłumaczenia danego elementu

c) niepotrzebne objaśnienia

7) „Poprawianie” oryginału

a) cenzura

b) upiększanie przekładu

8) Brak konsekwencji

w stosowaniu technik tłumaczeniowych

9) Łamanie uznanych konwencji tłumaczeniowych

ROZDZIAŁ X

TRZY POLSKIE PRZEKŁADY ŚNIADANIA U TIFFANY’EGO

ZAKOŃCZENIE

Bibliografia

Indeks nazwisk